Podstawowym źródłem informacji na temat angielskich odmian jest pomologia Liz Copas:

Pomologia zawiera szczegółowe opisy ponad 130 tradycyjnych cydrowych odmian, a w dodatku można w niej przeczytać również o tak zwanych „nowoczesnych” odmianach, opracowanych pod koniec XXw., na potrzeby zintegrowanej produkcji.

Poniższe zestawienie obejmuje najbardziej popularne angielskie odmiany:

Poprzedni rozdział zawierał szczegółowy opis, jak czytać powyższe tabelki, więc nie będę tego tutaj powtarzał.

Ashton Bitter

Cukier: SG 1,060 / Brix 14,7
Kwas: 1,6 g/l
Polifenole: 5,6 g/l

Wczesna odmiana gorzko-słodka, wyhodowana w połowie XXw. ze skrzyżowania Dabinett i Stoke Red. Aromatyczna i bogata w polifenole – doskonały dodatek do cydrów robionych na początku sezonu. Popularyzowana w latach ’80, ostatecznie nie przyjęła się na szerszą skalę w sadach komercyjnych, m.in. ze względu na niezbyt obfite plony.

Drzewo dość trudne w prowadzeniu, z dużą ilością wiotkich, bocznych odgałęzień. Rośnie umiarkowanie i nie daje dużych plonów; owocuje przemiennie. Mrozoodporne i mało podatne na parcha.

Owoce średnie lub duże, stożkowate. Skórka żółta, pokryta pomarańczowo-czerwonymi paskami; gładka, tłusta, świecąca. Miąższ kremowy, aromatyczny, bardzo taniczny – praktycznie niewyczuwalny smak jabłka.

Kwitnie w połowie maja i potrzebuje innej odmiany jako zapylacza. Owoce dojrzewają pod koniec września; dobre na cydr już na początku października.

Bulmer’s Norman

Cukier: SG 1,053 / Brix 13,1
Kwas: 2,4 g/l
Polifenole: 2,7 g/l

Wczesna odmiana gorzko-słodka, wyselekcjonowana w Anglii na początku XXw. spośród siewek sprowadzonych z Francji przez Bulmer’s Cider Company. Bardzo silnie rosnąca, często używana jako podkładka dla słabszych odmian, lub do budowy pnia w tradycyjnych, podwójnie szczepionych drzewach. Powszechnie spotykana w starych sadach. Wartościowy dodatek do blendów. Dobra również na jednoodmianowy cydr: lekki i zbalansowany, o twardych, gorzkich taninach, choć o stosunkowo krótkim posmaku.

Drzewo rośnie szybko, wyrasta na silne i rozłożyste; osiąga imponujące rozmiary, dorastając nawet do 12m. Owocuje silnie, ale przemiennie. Drewno stosunkowo kruche, gałęzie mogą łamać się pod ciężarem owoców. Podatne na parcha, odporne na zarazę ogniową. Dobrze znosi nawet duże mrozy.

Owoce często niezbyt estetyczne, z wyraźnymi śladami parcha. Skórka zielono-żółta, czasami podkolorowana nieznacznym pomarańczowym rumieńcem; gładka, trochę woskowana. Miąższ zielony, słodki, z wyraźną goryczką, włóknisty. Sok fermentuje szybko.

Kwitnie w pierwszej połowie maja, potrzebuje zapylacza, przy czym sama nie zapyla innych odmian. Owoce dojrzewają pod koniec września – na cydr dobre w październiku.

Chisel Jersey

Cukier: SG 1,059 / Brix 14,5
Kwas: 2,0 g/l
Polifenole: 4,5 g/l

Stara i ceniona angielska odmiana gorzko-słodka. Powszechnie uprawiana w sadach przemysłowych w drugiej połowie XXw., obecnie tracąca nieco na popularności ze względu na dużą podatność na parcha. Do cydru wnosi ładny bursztynowy kolor, strukturę, dużo ściągających tanin oraz nuty cytrusowe, kwiatowe, jak również skórzane, ziemiste i drzewne. Daje bardzo długi finisz. Zbyt intensywna na jednoodmianowy cydr.

Drzewo rośnie silnie i tworzy wzniesioną koronę, z wyraźnym przewodnikiem oraz dużą liczbą krótkopędów. W okres owocowania wchodzi wcześnie i owocuje obficie, choć ma tendencję do przemienności. Jest mrozoodporne, ale bardzo podatne na parcha.

Jabłka są małe lub średnie. Skórka w kolorze zielono-żółtym, niemal na całej powierzchni pokryta marmurkowo-rozmytym czerwonym rumieńcem; trochę woskowana. Owoce bywają często mocno spękane i ordzawione z powodu parcha. Miąższ biały, mało soczysty, słodki i bardzo ściągający w smaku. Aromaty uwypuklają się podczas fermentacji.

Kwitnie w drugiej połowie maja. Nie jest samopylna – potrzebuje innej, kwitnącej w tym samym okresie odmiany. Ale ze względu na bliskie pokrewieństwo, nie jest kompatybilna z Dabinett’em. Owoce dojrzewają pod koniec października i dość słabo się przechowują, stąd cydr robi się z nich już na początku listopada.

Dabinett

Cukier: SG 1,057 / Brix 14
Kwas: 1,8 g/l
Polifenole: 2,9 g/l

Jedna z najpopularniejszych tradycyjnych angielskich odmian gorzko-słodkich; znana i używana również we Francji. Prawdopodobnie siewka Chiesel Jersey. Doskonale sprawdza się jako element blendu, wnosząc przyjemną goryczkę oraz cierpkość, a także interesujące skórzane oraz dymne aromaty. Nadaje się również na jednoodmianowy cydr: smaczny, zbalansowany, pełny, o charakterystycznym posmaku.

Drzewo dobrze sprawuje się zarówno w sadach tradycyjnych jak i intensywnych. Rośnie umiarkowanie, daje duże plony, owocuje regularnie. W okres owocowania wchodzi wcześnie – u mnie pierwsze duże plony będą w tym roku: w czwartym sezonie od posadzenia małej, jednorocznej sadzonki. Jest mrozoodporne oraz mało podatne na choroby. Nie wymaga dużo pracy przy formowaniu – gałęzie wyrastają pod szerokimi kątami, przez co korona naturalnie przyjmuje dość rozłożystą formę. Ma duże zapotrzebowanie na potas.

Owoce średnie lub małe, lekko spłaszczone. Skórka zielono-żółta, zdominowana przez ciemnoczerwony prążkowanym rumieniec; gładka, woskowana. Miąższ biało-zielony, w smaku słodki, ściągający, aromatyczny.

Kwitnie w drugiej połowie maja. Potrafi się sama zapylać, ale lepsze efekty daje zapylenie pyłkiem z innej odmiany. Często zakwita ponownie, w środku lub nawet pod koniec sezonu, ale z jabłuszka z takich kwiatków nie mają wystarczająco czasu, żeby dojrzeć. Owoce dojrzewają pod koniec października, lub z początkiem listopada i nadają się na cydr po kilku tygodniach; ponieważ przechowują się dobrze, robienie cydru można odłożyć nawet na grudzień.

Foxwhelp

Cukier: SG 1,057 / Brix 14,0
Kwas: 10,1 g/l
Polifenole: 2,0 g/l

Pierwsze wzmianki o Foxwhelp pojawiają się w literaturze z XVIIw. Prawdopodobnie kiedyś była to jedna konkretna odmiana, ale ze względu na silną tendencję do tworzenia sportów (mutacji), dzisiaj nazwa ta odnosi się do całej rodziny gorzko-kwaśnych jabłek, o podobnych cechach: czerwonych owocach o bardzo dużej zawartości kwasu, wnoszących do cydru charakterystyczny piżmowy aromat. Red Foxwhelp, Broxwood Foxwhelp, Improved Foxwhelp, Bulmers Foxwhelp – wszystkie te warianty są bardzo do siebie podobne. Ze względu na wysoką kwasowość, niezbyt nadają się na jednoodmianowy cydr, chociaż niektórzy sugerują że czas robi swoje i po dwóch latach cydr z Foxwhelp’ów staje się wyśmienity; do czego z pewnością przyczynia się fermentacja jabłkowo-mlekowa.

Warto mieć na uwadze, że to co w Ameryce nazywa się Foxwhelp, to tak na prawdę jakaś kompletnie inna odmiana, o całkowicie przeciętnych parametrach. Ktoś kiedyś na początku pomylił identyfikację, no a potem już poszło. Stąd, do płynących zza oceanu opinii na temat tej odmiany trzeba podchodzić z rezerwą.

Drzewo rośnie umiarkowanie silnie. Owocuje dobrze, ale – podobnie jak większość starszych odmian – przemiennie. Jest podatne na parcha i mrozoodporne.

Owoce średnie lub duże, praktycznie w całości pokryte czerwonym, prążkowanym rumieńcem, gładkie, nieco woskowane. Miąższ żółtawy, często czerwonawy tuż pod skórką, soczysty, o wyraźnym, czystym aromacie, kwaskowy i trochę ściągający.

Kwitnie na początku maja. Wymaga zapylacza. Owoce dojrzewają z początkiem października i dobrze się przechowują. Można z nich robić cydr z początkiem listopada.

Harry Masters Jersey

Cukier: SG 1,056 / Brix 13,8
Kwas: 2,0 g/l
Polifenole: 3,2 g/l

Tradycyjna odmiana gorzko-słodka, rozpowszechniona pod koniec XIXw. i ciesząca się od tego czasu niesłabnącą popularnością. Podobna do Yarlington Mill – prawdopodobnie obie te odmiany są siewkami pochodzącymi od tego samego przodka. Dobry materiał na jednoodmianowy cydr: zbalansowany, owocowy, delikatnie ściągający w ustach, o przyjemnej, pełnej strukturze i ładnym kolorze.

Drzewo rośnie umiarkowanie i tworzy dość zwięzłą koronę. Wcześnie wchodzi w okres owocowania i daje dobre plony, choć wykazuje pewną tendencję do przemienności. Podatne na parcha oraz zarazę ogniową. Brak informacji o mrozoodporności.

Owoce średnie; na młodych drzewach nieco większe ale często ze szklistym miąższem. Skórka zielono-żółta, gładka, woskowana, w przeważającej większości pokryta ciemno-czerwonym, lekko paskowanym rumieńcem. Miąższ biały, czasami czerwony tuż pod skórką, słodki i ściągający w smaku; twardy i mało soczysty.

Kwitnie w drugiej połowie maja, nie zapyla się własnym pyłkiem. Owoce dojrzewają w połowie października, na cydr nadają się w listopadzie.

Kingston Black

Cukier: SG 1,061 / Brix 15
Kwas: 5,8 g/l
Polifenole: 1,9 g/l

Bardzo popularna, gorzko-kwaśna odmiana, znana od XIXw., choć początkowo pod inną nazwą: Black Taunton. Pod koniec XXw., wraz z rozwojem Internetu, zyskała niemalże kultowy status i obecnie uważana jest za absolutnie najlepszą odmianę na jednoodmianowy cydr. Chociaż nie wszyscy to zdanie podzielają. Faktem jest, że zawiera dużo cukru, przy bardzo dobrze zbalansowanej zawartości kwasów oraz tanin, a do tego daje cydr o charakterystycznym, bardzo przyjemnym aromacie. Najlepiej wypada samodzielnie i niezbyt dobrze łączy się z innymi odmianami. Jak to już z gwiazdami bywa, odmiana ta jest dość kapryśna, a co za tym idzie nie jest zbyt lubiana przez hodowców.

Warto zaznaczyć, że odmiany Improved Kingston Black, czy Kingston Bitter, poza zbliżonymi nazwami, nie mają nic wspólnego z tą odmianą.

Drzewo rośnie bardzo silnie, produkując bardzo dużo „drewna”, ale rodzi przy tym stosunkowo niewiele owoców. Co jak na razie zgadza się z moimi obserwacjami. Jest podatne na parcha i raka; mrozoodporne.

Owoce są małe lub średnie. Skórka sucha w dotyku, w kolorze żółto-zielonym, praktycznie w całości oblane czerwonym rumieńcem, od nasłonecznionej strony bardzo ciemnym, wręcz czarnym. Miąższ biały, niezbyt soczysty, rześki w smaku, nieco kwaskowy, o ciekawym aromacie; taniny w smaku praktycznie niewyczuwalne. Miałem okazję kosztować te jabłka w poprzednich sezonach i uważam, że są wyjątkowo smaczne do jedzenia na świeżo. Chociaż to może się jeszcze zmienić, bo wszystkie „cydrowe” odmiany początkowo dają owoce o nieco mniejszej zawartości polifenoli, i dopiero po kilku latach, wraz z rozwojem systemu korzeniowego, w pełni rozwijają swój potencjał. Podobno potrzeba na to co najmniej 7 lat. Inna kwestia jest taka, że – podobnie jak w przypadku winogron – również w przypadku jabłek parametry konkretnej odmiany bardzo zależą od klimatu, stanowiska oraz pogody w danym sezonie.

Kwitnie w połowie maja. Jest samopylne, ale podobnie jak w przypadku innych samopylnych odmian, lepsze efekty daje jednak zapylanie pyłkiem innej odmiany. W kwestii dojrzewania źródła są niespójne – padają daty od połowy września, aż do początku listopada. U mnie owoce tej odmiany dojrzewają w ostatnim tygodniu września, albo przynajmniej tak mi się wydaje; muszę się dokładniej przyglądnąć w tym roku. Podobno te jabłka najlepiej wysładzać nie dłużej niż 2 tygodnie, bo przy dłuższym leżakowaniu powoli tracą aromat.

Major

Cukier: SG 1,054 / Brix 13,3
Kwas: 1,8 g/l
Polifenole: 4,1 g/l

Wczesna, gorzko-słodka odmiana, znana już w XIXw, ale na szerszą skalę została rozpowszechniona dopiero w drugiej połowie XXw. Bardzo wartościowa, o pełnym tanicznym profilu, dająca ładnie wybarwiony cydr, o przyjemnym owocowym aromacie i długim finiszu. Dobry materiał na jednoodmianowy cydr, choć jeszcze lepiej sprawdza się jako element blendu.

Drzewo rośnie silnie i wymaga minimalnych nakładów pracy przy formowaniu. Ma wyraźny dominujący przewodnik, a gałęzie wyrastają pod szerokimi kątami. Dobrze sobie radzi na podkładkach skarlających. Wcześnie wchodzi w okres owocowania; większe plony daje co drugi rok. Jest podatne na raka i średnio podatne na parcha; mrozoodporne.

Jabłka raczej małe lub średnie, o lekko wydłużonym ku dołowi kształcie. Skórka w kolorze zielono-żółtym, z delikatnym czerwono-różowym rumieńcem. Miąższ biały, słodki, delikatny, o przyjemnym owocowym aromacie, soczysty, o włóknistej strukturze.

Kwitnie w drugiej połowie maja, wymaga zapylacza. Owoce dojrzewają pod koniec września; nie przechowują się zbyt dobrze, do robienia cydru dobre w pierwszej połowie października.

Michelin

Cukier: SG 1,050 / Brix 12,4
Kwas: 2,5 g/l
Polifenole: 2,3 g/l

Ta gorzko-słodka odmiana została znaleziona we Francji, w drugiej połowie XIXw., ale popularność zyskała w Anglii, gdzie została sprowadzona i rozpowszechniona na początku XXw. Obecnie spotykana coraz rzadziej. Jej główną zaletą jest regularne, obfite owocowanie, czym wyróżnia się na tle większości odmian cydrowych, które przeważnie owocują przemiennie. Prawdopodobnie to właśnie ta cecha przesądziła o jej początkowej popularności. Jako materiał na cydr nie wyróżnia się niczym szczególnym – ma delikatne ściągające taniny i umiarkowany aromat. Zwykle używana jako składnik blendów.

Drzewo rośnie średnio i wymaga trochę pracy przy formowaniu, ponieważ wypuszcza gałęzie pod ostrymi kątami, skierowane praktycznie pionowo do góry. Wcześnie wchodzi w okres owocowania; owocuje obficie i dość regularnie. Jest bardzo podatne na raka, podatne na parcha i średnio na mączniaka. Jest mrozoodporne.

Owoce często małe, początkowo zielone, przechodzące w żółte w końcowej fazie dojrzewania. Od strony nasłonecznionej czasami pojawia się delikatny rumieniec. Miąższ biały, słodki, nieco ściągający w smaku, o włóknistej konsystencji.

Kwitnie na początku maja. Potrafi się samo zapylać, ale lepsze efekty przynosi zapylenie pyłkiem innej odmiany. Owoce dojrzewają w połowie października. Do robienia cydru nadają się po kilkutygodniowym wysładzaniu.

Somerset Redstreak

Cukier: SG 1,050 / Brix 12,4
Kwas: 1,8 g/l
Polifenole: 3,5 g/l

Dość wczesna, gorzko-słodka odmiana, pochodząca prawdopodobnie z XIXw. Rozpowszechniona w sadach produkcyjnych w drugiej połowie XXw. Można z niej zrobić jednoodmianowy cydr, choć jest on średni. Najlepiej użyć jako element blendu, jako źródło delikatnych, ściągających tanin.

Drzewo rośnie umiarkowanie silnie. Wymaga trochę pracy przy formowaniu, ze względu na dużą ilość strzelających w górę bocznych gałęzi, które konkurują z przewodnikiem. Owocuje bardzo obficie, czasami do tego stopnia że trzeba podpierać gałęzie; duże plony daje co drugi rok. Jest średnio podatne na mączniaka i mało podatne na parcha; mrozoodporne.

Jabłka średniej wielkości, z ładnym, czerwonym, prążkowanym rumieńcem. Nieco tłuste, lub nawet lepkie w dotyku. Miałem już okazję próbować ich osobiście – śmieszne wrażenie, kompletny dysonans poznawczy ;). Z jednej strony widzę jabłko, więc mam podświadomie pewne oczekiwania odnośnie smaku i struktury. Ale to co jem, zupełnie jabłka nie przypomina – zarówno ze względu na nietypową, wełnistą konsystencję: trzeba się nagryźć, żeby pogryźć, jak i smak: mdły, gorzkawy – ni to ziemniak, ni marchewka. Zdecydowanie nie jest to odmiana, która nadawałaby się do jedzenia.

Kwitnie w pierwszej połowie maja; nie jest samopylna. Owoce dojrzewają pod koniec września i bardzo szybko opadają z drzewa. Źle się przechowują, więc na cydr trzeba je wykorzystać w pierwszej połowie października.

Stoke Red

Cukier: SG 1,052 / Brix 12,9
Kwas: 6,4 g/l
Polifenole: 3,1 g/l

Bardzo późna, stara odmiana gorzko-kwaśna. Popularność zyskała na początku XXw., ale znana była już wcześniej. Doskonały materiał na jednoodmianowy cydr: rześki, intensywnie owocowy, o pełnej strukturze i przyjemnym tanicznym posmaku. Stawiana na drugim miejscu zaraz po Kingston Black. I podobnie jak Kingston Black, niezbyt lubiana przez hodowców.

Drzewo rośnie umiarkowanie, tworząc zwartą, miotłowatą koronę, z dużą ilością konkurujących ze sobą cienkich gałęzi, bez wyraźnego przewodnika. Późno wchodzi w okres owocowania; owocuje przemiennie. Jest dość odporne na mączniaka i parcha; mrozoodporne.

Owoce małe, lekko spłaszczone, oblane ciemno czerwonym rumieńcem; trochę woskowane. Miąższ biały, czasem trochę zaróżowiony, miękki, kwaskowy, trochę ściągający w smaku; bardzo soczysty. Sok zawiera stosunkowo mało azotu, dzięki czemu fermentacja przebiega powoli.

Kwitnie późno, w drugiej połowie maja. Jest samopylna, ale lepsze efekty przynosi zapylenie pyłkiem innej odmiany. Owoce dojrzewają w drugiej połowie listopada – potrzebują chłodu, żeby rozwinąć pełen bukiet. Na cydr nadają się w grudniu.

Tremlett’s Bitter

Cukier: SG 1,052 / Brix 12,9
Kwas: 2,7 g/l
Polifenole: 3,4 g/l

Dość wczesna, klasyczna gorzko-słodka odmiana, pochodząca z końca XIXw. Chętnie sadzona i hodowana w sadach komercyjnych w drugiej połowie XXw. Tak jak sugeruje nazwa, zawiera dużo ostrych, gorzkich tanin. Przez miłośników mocnych wrażeń uznawana za dobry materiał na jednoodmianowy cydr; przeważa jednak opinia, że korzystniej zmieszać ją z nieco bardziej delikatną odmianą.

Drzewo rośnie szybko, chociaż ostatecznie osiąga średnią wysokość; tworzy otwartą koronę. Późno wchodzi w okres owocowania, ale gdy już zacznie to plonuje bardzo obficie, choć też bardzo przemiennie. Jest bardzo podatne na parcha i niezbyt mrozoodporne. To znaczy jedno ze źródeł podaje że nadaje się do hodowli w strefie 6, podczas gdy większość innych odmian jest mrozoodporna do strefy 5 lub nawet 4. Większość terenów Polski jest właśnie w strefie 6, więc potencjalnie nie ma problemu – oczywiście pod warunkiem, że nie przyjdzie siarczysta zima. Poglądowo, o strefach mrozoodporności w Polsce można poczytać tutaj.

Owoce małe lub średnie, o żółtej, czasami zielonkawej skórce, z intensywnym czerwonym, nieco prążkowanym rumieńcem. Gładkie, woskowane. Miąższ biały, miękki, słodki, z wyraźną goryczką – kompletnie nie nadający się do jedzenia.

Kwitnie wcześnie, zdarza się nawet, że pod koniec kwietnia – co stwarza ryzyko, że zostanie złapane przez późne przymrozki. Nie jest samopylne, ale jest dobrym zapylaczem dla innych drzew. Owoce dojrzewają pod koniec września i można z nich robić cydr już po 2-3 tygodniach.

Yarlington Mill

Cukier: SG 1,052 / Brix 12,9
Kwas: 2,2 g/l
Polifenole: 3,2 g/l

Jedna z najpopularniejszych tradycyjnych angielskich odmian gorzko-słodkich. Znaleziona pod koniec XIXw. jako siewka, rosnąca przy młynie w miejscowości Yarlington – czemu też zawdzięcza swoją nazwę. Powszechnie hodowana w sadach komercyjnych. Bardzo dobry materiał na jednoodmianowy cydr, o przyjemnym aromacie i delikatnym, tanicznym posmaku. Dobrze łączy się z odmianami o nieco ostrzejszych taninach, np. Dabinett.

Drzewo rośnie szybko, ale wyrasta na średnio wysokie. Wcześnie wchodzi w okres owocowania. Owocuje obficie, ale przemiennie – umiejętnie przycinane może owocować regularnie co rok. Bardzo dobrze dostosowuje się do różnych warunków, zarówno klimatycznych jak i stanowiskowych. Podatne na parcha i na zarazę ogniową; mrozoodporne.

Owoce średnie lub duże, zielono-żółte, z ciemnym różowo-czerwonym rumieńcem. Skórka gładka i nieco woskowana. Miąższ biały, często czerwony tuż pod skórką; chrupiący, słodki, nieco ściągający.

Kwitnie w połowie maja; potrzebuje zapylacza. Owoce dojrzewają pod koniec października i po kilku tygodniach można z nich robić cydr.

Podsumowanie

Oczywiście ciekawych angielskich odmian jest więcej, ale myślę że powyższe zestawienie zawiera większość tych najbardziej znanych i popularnych.